maandag 3 januari 2011

Op Schiphol met een tas vol nep Lacoste polo's, Ray Ban zonnebrillen & Breitling horloges uit Bangkok, en dan?


Of waarom de Richtlijn voor strafvordering intellectuele-eigendomsfraude eigenlijk veel te mild is.

Neem een lege tas mee naar Bangkok

Onlangs ging ik op reis naar Thailand & Laos. Aan vrienden vroeg ik wat ik aan kleren mee moest nemen. Een veel gehoord antwoord was “neem niets mee joh, je kan het daar goedkoop kopen, en niet van echt te onderscheiden”. De idee is dan dus om met een tas vol namaak weer op schiphol aan te komen. Als advocaat gespecialiseerd in piraterij en namaak fascineerde het antwoord mij enorm. Zou Thailand echt zo’n paradijs voor namaak zijn? In mijn beleving ging het toch vooral om de beroemde Lacoste polo die op veel markten in het buitenland wordt aangeboden. Tijd voor een veldonderzoek!

Op veldonderzoek naar piraterij in Bangkok

Na aankomst in Bangkok met een taxi naar Khao San Road, om in een hotel in Rambutri Village (iets rustiger vlak bij Khao San Road) in te checken. Vanuit de taxi zag ik al allerlei winkels met Converse All Star, North Face rugzakken, Birckenstock sandalen, Haviana slippers, Diesel broeken, Calvin Klein ondergoed en Technics T-shirts. Over de gekopieerde dvd’s, cd’s, Lonely Planet gidsen en bestsellers heb ik het dan nog niet gehad. Er zijn winkels die aanbieden allerlei gekopieerde films op je Iphone te zetten.


Toen ik de volgende dag een kijkje ging nemen zag ik kopieen die niet van echt te onderscheiden zijn. De foto’s zijn in Bangkok genomen. De North Face rugzakken lijken 100% op North Face rugzakken, hetzelfde geldt voor de Birckenstock sandalen en de All stars. Al deze producten worden voor niet meer dan 6 dollar aangeboden.

Thaise overheid lijkt niet op te treden tegen namaak

Het is mij inmiddels duidelijk dat de Thaise overheid geen probleem ziet in het zo massaal aangeboden worden van namaak. Althans,  effectief optreden door de Thaise overheid tegen piraterij heb ik niet kunnen ontdekken. Wil in Italië, of Zuid Amerika de handel in piraterij nog wel eens “hush hush” zijn, met jongens met kleden met daarop allerlei tassen of cd’s die snel wegrennen als er politie aankomt. In Thailand is daar niets van te merken.

Op papier heeft Thailand goede wetgeving tegen piraterij

Thailand is lid van de Wereld Handels Organisatie (WTO) en heeft zich zodoende ook aan het TRIPS verdrag (Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights). Het TRIPS verdrag geeft –kort gezegd- een minimum bescherming aan rechthebbenden. Daarbij heeft Thailand ook eigen wetgeving tegen piraterij. Op papier is het in Thailand met de bescherming van de rechthebbenden in orde, in de praktijk lijken piraten vrijspel te hebben.

Namaakbestrijding heeft –wellicht begrijpelijk- geen prioriteit in Thailand


Veel mensen in Thailand  leven in materiële armoede. Knap is dat de mensen toch (cliché maar waar) heel gelukkig lijken, en vooral vriendelijk zijn. Kom daar in Amsterdam maar eens om. Misschien verandert er in Amsterdam wat nu in vrijwel elk huis de Boeddha zijn intrede heeft gedaan. Feit is dat de handel in nepproducten een grote bron van inkomsten is voor Thailand. Het zijn vrijwel alleen westerlingen en Australiërs die de namaakproducten kopen. Nu het gaat om buitenlandse merkhouders en rechthebbenden is het goed voorstelbaar dat de Thaise overheid piraterij simpelweg niet als haar probleem ziet, en vooral de inkomsten ziet die het op korte termijn genereert. Uiteraard betekent deze houding wel dat op lange termijn het vestigingsklimaat in Thailand negatief wordt beïnvloed.

Geland op Schiphol met een tas vol neppers, grens ligt bij drie exemplaren per categorie.

Maar dan, terug naar Nederland. En daar sta je dan met je tas vol Ray Bans, Lacoste polo’s, Rolex horloges en Calvin Klein onderbroeken. Mag je nu deze neppers zomaar Nederland inbrengen. Het antwoord daarop is in principe nee, dat mag niet. Het is verboden nepartikelen in Nederland in te voeren. De douane behoort deze goederen in beslag te nemen en de invoerder krijgt een boete. Echter, op deze regeling is een uitzondering. Indien een klein aantal nep artikelen voor eigen gebruik zijn ingevoerd, dan wordt geen strafvervolging ingesteld. De richtlijn is  hier te vinden. De richtlijn geldt niet voor geneesmiddelen en het per post of koerier namaakartikelen Nederland invoeren is altijd verboden. De grens voor eigen gebruik ligt bij 3 artikelen. In principe wordt door de officier van justitie geen strafvervolging ingesteld indien u 3 horloges, 3 dvd’s, 3 t shirts, heeft meegenomen. Persoonlijk vind ik het nogal raar om 3 horloges voor eigen gebruik te hebben, maar goed.


Strafrechtelijk niet, maar civielrechtelijk wel aansprakelijk voor invoer van neppers
Overigens bent u civiel (dit is het recht tussen burgers en bedrijven onderling) nog steeds aansprakelijk voor de inbreuk. Een merkhouder zou, indien zij bekend is met het feit dat u inbreukmakende goederen heeft ingevoerd, u kunnen dagvaarden om een schadevergoeding te eisen en vernietiging van de inbreukmakende goederen.
Het is heel wel denkbaar dat een producent van exclusieve horloges –of andere exclusieve producten, die een handelswaarde vertegenwoordigen van tienduizenden euro’s  of meer wenst op te treden tegen elke vorm van invoer van namaak. Immers, het feit dat er (vrijwel perfecte) namaak in het verkeer is gebracht, tast onmiddellijk de exclusiviteit en reputatie van de originele producten aan.


Het is dus niet zo dat door deze richtlijn het OK is om namaakproducten in te voeren. Het is alleen zo dat u bij een maximum aantal van drie producten niet strafrechtelijk vervolg wordt.
Particulier komt “weg”  met het invoeren van nepproducten!


Nu het in de praktijk heel lastig is om erachter te komen dat een particulier nepproducten heeft ingevoerd, en er een vervolgingsgrens ligt bij drie exemplaren, komt een particulier in de praktijk “weg”  met het invoeren van nepproducten. Overigens kan er wel weer vervolgd worden indien –ook al gaat het om minder dan 3 exemplaren- het vermoeden van “handel” bestaat. Het kan per persoon zomaar om 10 of meer inbreukmakende producten gaan. Gezien de schaal waarop de inbreukmakende producten in Thailand worden aangeboden, en hetgeen ik om mij heen hoor, is het niet onaannemelijk dat een op de twee toeristen deze producten daadwerkelijk koopt. Dit betekent dat met elke Boeing 747 uit Bangkok die op Schiphol landt, er zo –als het om vijf producten per persoon gaat- 1000 inbreukmakende producten, per gelande Boeing 747, Nederland binnenkomen.
Merkhouders en rechthebbenden zijn het gewoon om al inbreukprocedures tegen handelaren en winkeliers in Nederland te voeren indien het om minder dan 1000 producten gaat. Het recht wringt op dit punt., een typisch geval van  “dweilen met de kraan open”.


Conclusie


Het in Nederland invoeren van maximaal drie namaakproducten per categorie (dvd’s, horloges, etc.) wordt niet strafrechtelijk vervolgd. Overigens kan er wel weer vervolgd worden indien –ook al gaat het om minder dan 3 exemplaren- het vermoeden van “handel” bestaat. Het is altijd verboden nagemaakte geneesmiddelen in te voeren en/of namaakproducten per post in te voeren. Civiel kunt u nog wel aansprakelijk zijn voor de invoer van nepproducten. De richtlijn loopt op 31 januari 2011 af.
De handel in nepartikelen heeft zijn onschuld verloren. De kopieën zijn –door het toepassen van digitale reproductie technieken- bijna perfect. Het gaat dan ook niet meer om een “geintje”. Ik pleit voor het afschaffen van het “eigen gebruik” criterium, of dit criterium desnoods te beperken tot een exemplaar per persoon, voor wat betreft het invoeren van nepartikelen.
Amsterdam, 3 januari 2010


Quirijn Meijnen
Advocaat