Gekocht is gekocht?!
Al jaren ben ik gefascineerd door het ontwerp van de Porsche 911, en dan vooral het klassieke model (de tweede en derde generatie). Toen ik een APK gekeurde 911 Targa uit 1974 op een online veiling te koop zag staan voor EUR 13.000,= dacht ik mijn kans schoon te zien. Ik bood, had het hoogste bod en mocht na betaling de auto afhalen. Prachtig geluid die luchtgekoelde motor, alleen wel raar dat het schakelen zo schokkerig verloopt. Binnen twee dagen na aankoop stond ik voor een stoplicht dat op groen stond, en dan weer op rood, en dan weer op groen, de eerste versnelling lag er uit. Gelukkig kwam een bijrijder op het goede idee om dan de tweede versnelling eens te proberen. Uiteindelijk is het gelukt om de auto in de tweede versnelling naar huis te rijden. Tja, wat dan?
Eerst maar
eens bellen met versnellingsbakbedrijven. Een nieuwe versnelling zou toch al
snel zo’n 3000 a 4000 euro kosten.
Om te
kijken of het alleen gaat om een kapotte versnelling is de Porsche afgesleept
naar een Porschecentrum en daar op de brug gezet en door een Porschemonteur
gespecialiseerd in klassieke Porsches bekeken. Het eerste wat de monteur (tevens
keurmeester) mij vertelde na een onderzoek is dat er nog veel aan de auto zou
moeten gebeuren alvorens deze überhaupt door de APK zou komen. Toen ik de
monteur vertelde dat de Porsche een maand geleden APK was goedgekeurd was de
verbazing van zijn gezicht af te lezen.
De monteur
constateerde dat het stuur speling heeft welke speling duidt op een kapotte
kogellager, dit is op zich al voldoende om de Porsche af te keuren, aldus de
monteur. Voorts bleek het stuurhuis beschadigd te zijn. Wanneer de voorwielen
met de hand gedraaid worden (terwijl de Porsche op de brug staat) is te voelen
en te horen dat het stuurhuis beschadigd is. Het rijden met een beschadigd
stuurhuis is gevaarlijk. Reparatie van de stuurinrichting (inc. stuurhuis) kost
tussen de 3 en 6 duizend euro. Het beschadigde stuurhuis is volgens de monteur
een indicatie voor schade. De monteur heeft daarop de lak (in de Porsche)
geïnspecteerd en geconstateerd dat de Porsche is overgespoten, hetgeen opnieuw
een indicatie voor “schade” is. Voorts heeft de monteur de belijning van de
voorklep van de Porsche bekeken. De monteur zag dat de klep iets “naar
achteren” zit, en de lijnen van de voorkoplampen iets naar “binnen” lopen,
volgens de monteur is dat een aanwijzing voor schade. Voorts viel het de
monteur op dat de wagen op een aantal plaatsen onder de auto is “geplamuurd”,
opnieuw een aanwijzing voor schade. Met schade bedoelde de monteur schade in de
zin dat de auto een aanrijding heeft gehad.
Op enig
moment vond ik in de auto onder de bijrijdersstoel een Registration Card”
geldig van 2 feb. 2010 t/m 2 feb 2012, van het Department of Motor Vehicles
‘DMV” van Californië
Op de
Registration card staat PR/HIS: SALVAGED. Onder “Salvaged” wordt in Californie,
waar de auto vandaan komt, het volgende verstaan:
What's a Salvaged Vehicle?
California
defines a salvaged vehicle as one that has been either totally destroyed or
damaged beyond what the insurance company is willing to pay to fix it, so the
owner never gets the vehicle repaired.
Al met al nogal een tegenvaller. Een
tweedehands 911 gekocht met APK die na twee dagen met een kapotte
versnellingsbak stilstaat en ook nog eens een (voormalige) total loss blijkt te
zijn. Wat nu te doen?
Eigenlijk voelde ik mij gewoon weg
bekocht. De monteur van het porschecentrum die de auto had bekeken vond het een
wonder dat de auto uberhaupt door de APK was gekomen. Volgens hem was het
absoluut niet veilig om met de auto aan het verkeer deel te nemen. Zo zat er
bijvoorbeeld speling op het stuur, en was het stuurhuis beschadigd. Ook al zou
ik de versnellingsbak laten repareren, daarmee zouden nog niet de tig andere
bekende en onbekende problemen zijn opgelost. Daarbij een “gekraakt” chassis
laat zich niet repareren vanwege microscopische scheurtjes waardoor de
stijfheid voorgoed weg is.
Mogelijk koop occasion ongedaan te maken?
Ik wilde nog maar één ding en dat is de
koop ongedaan maken. Maar hoe dat aan te pakken? Er zijn twee juridische
leerstukken waarop je je als koper kunt beroepen om de koop ongedaan te maken.
Dat zijn 1) non- conformiteit en 2) dwaling, waarbij dwaling weer uiteenvalt in
eenzijdige en wederzijdse dwaling.
Interessant is dat er een grote overlap
tussen non-conformiteit en dwaling bestaat. Als er sprake is van dwaling dan is
er vrijwel ook altijd sprake van non-conformiteit. Een vaak vergeten, maar
effectief juridisch leerstuk is de wederzijdse dwaling. Hieronder een
bespreking van de leerstukken.
Juridisch kader
non-conformiteit
IJkpunt
bij non conformiteit is de verwachting die de koper op grond van de
overeenkomst mocht hebben.
Verkoper
heeft de auto verkocht door middel van een internetveiling. De veiling betreft
geen executoriale veiling, maar een veiling namens zichzelf (de opdrachtgever
van de veiling was een voor mij onbekende derde). De regeling van de
non-conformiteit ( art. 7:17 BW e.v. ) is op een dergelijke veilingkoop
onverkort van toepassing[1].
Bij consumentenkoop kan een beroep op non conformiteit niet worden uitgesloten
Ik kocht
de auto als consument en het onderhavige geval was dan ook sprake van een
consumentenkoop. Hetgeen, onder meer, betekent dat niet ten nadele van de
consument van de dwingendrechtelijke bepaling van art. 7:17 BW e.v. afgeweken mag
worden. Op grond van de dwingenrechtelijke bepaling van artikel 7:6 BW
(consumentenkoop) mag een beroep op non –conformiteit niet tussen partijen
worden uitgesloten.
Het
voorgaande betekent dat indien de algemene voorwaarden van de online veiling
(waar ik mee akkoord was gegaan) voorwaarden bevatten die ten voordele strekken
van de online veiling en in strijd zijn met de dwingendrechtelijke regeling van
de consumentenkoop deze voorwaarden ex artikel 3:40 lid 2 BW vernietigbaar zijn
Regeling consumentenkoop bevat een bewijsvermoeden ten gunste van de koper
Artikel
7:18 lid 2 BW bevat een bewijsvermoeden ten gunste van de verkoper:
“Bij een consumentenkoop wordt vermoed dat de
zaak bij aflevering niet aan de overeenkomst heeft beantwoord, indien de
afwijking van het overeengekomene zich binnen een termijn van zes maanden na
aflevering openbaart, tenzij de aard van de zaak of de aard van de afwijking
zich daarten verzet.”
Auto moet geschikt zijn voor normaal gebruik
Op grond
van artikel 7:17 lid 2 BW mag een koper verwachten dat de zaak de eigenschappen
bezit die voor een normaal gebruik daarvan nodig zijn en waarvan hij de
aanwezigheid niet behoefde te betwijfelen.
Tijdstip openbaring gebrek aan de auto is van belang
In het
algemeen is het moment waarop een gebrek zich openbaart, in bewijsrechtelijke
zin van betekenis voor de vraag of de zaak bij aflevering aan de overeenkomst
beantwoordde.
De Porsche
die ik had gekocht had een geldige APK, die op het moment van aankoop een maand
oud was.
Tot het
normale gebruik van een auto behoort het feit dat een auto het doet en dat op
een veilige manier in het verkeer kan worden deelgenomen. Het aanwezig zijn van
een werkende versnellingsbak en de veiligheid zoals die door een APK keuring
wordt gewaarborgd, zijn noodzakelijk voor normaal gebruik van de auto. Voornoemde
eigenschappen mocht ik dan ook zonder onderzoek aan de auto verwachten.
Zoals gezegd
heeft de versnellingsbak van de auto heeft het binnen 72 uur na aflevering
begeven. Daarbij is door een Porschemonteur speling op het stuur geconstateerd,
een kapot stuurhuis en blijkt de Porsche een total loss te zijn (geweest).
De auto bleek,
anders dan ik op grond van de APK mocht verwachten, niet veilig –en zelfs
gevaarlijk- te zijn, en daarmee ongeschikt voor normaal gebruik.
Nu de
Porsche het binnen 72 uur na aflevering heeft begeven. Moet, gezien de korte
tijdsduur, en overigens ook het bewijsvermoeden van art. 7:18 lid 2 BW, het er
voor worden gehouden dat de Porsche al bij aflevering gebrekkig was, in die zin
dat de auto bij aflevering niet aan de overeenkomst beantwoordde. Immers, van
een Porsche met een niet werkende versnelling kan geen normaal gebruik worden
gemaakt.
Normaal
gebruik van de Porsche betekent ook dat op een veilige manier in het verkeer
kan worden deelgenomen met de Porsche. In casu is door een monteur vastgesteld
dat niet op een veilige manier aan het verkeer kan worden deelgenomen vanwege
een gebrekkige stuurinrichting (schade aan het stuurhuis) en speling op het
stuur. Voorts staat vast staat dat de Porsche een voormalige “Total Loss” auto
betreft, die naar zijn aard niet veilig, en zelfs gevaarlijk, is.
Gezien de
korte tijdsduur dat de onveilige zaken zijn ontdekt, het feit dat het een
voormale total loss auto betreft, en overigens ook het bewijsvermoeden van art.
7:18 lid 2 BW, moet het er voor worden gehouden dat de auto bij aflevering op
het punt van de veiligheid al reeds gebrekkig was, in die zin dat de auto niet
aan de overeenkomst beantwoordde op het moment van afleveren. Immers, van een niet
veilige –en zelfs gevaarlijke - Porsche kan geen normaal gebruik worden
gemaakt.
Herstel van de auto voor normaal gebruik niet mogelijk
Nu de
Porsche een “schade” auto is, is herstel van de Porsche in een zodanige staat
dat de auto normaal gebruikt kan worden onmogelijk. Zoals gezegd is het
probleem bij “schade” auto’s dat gebreken zelfs voor een deskundige vrijwel
niet zijn te ontdekken. Het voorgaande betekent dat ook al zou de verkoper
bereid zijn de auto te repareren, nooit duidelijk zal zijn wat nu precies
gerepareerd moet worden. De reparaties die in ieder geval vast staan bedragen
tezamen al een bedrag van tussen de vijf en zeven duizend euro.
Buitengerechtelijke ontbinding van de koopovereenkomst wegen non-conformiteit en dwaling
Nu herstel van de auto onmogelijk is heb ik de
overeenkomst met het online veilinghuis op grond van artikel 7:17 lid 2 BW jo.
Artikel 7:22 lid 1 BW buitengerechtelijk ontbonden. Het veilinghuis is op grond
van artikel 6:271 BW dan gehouden de ontvangen prestatie aan mij terug te
betalen. Daarnaast heb ik de overeenkomst op grond van dwaling vernietigd, ook
op die grond dient het veilinghuis de ontvangen prestatie (de aankoopprijs van
de Porsche) terug te betalen. Hieronder meer over de dwaling.
Dwaling
Het
ijkpunt van dwaling is een onjuiste voorstelling van zaken bij het sluiten van
de overeenkomst.
Dwaling mag bij consumentkoop niet worden uitgesloten
Op grond
van de dwingenrechtelijke bepaling van artikel 7:6 BW (consumentenkoop) mag een
beroep op dwaling niet tussen partijen worden uitgesloten. Voorzover als de
algemene voorwaarden van het online veilingbedrijf voorwaarden bevatten die ten voordele
strekken het online veilingbedrijf en in strijd zijn met de dwingendrechtelijke
regeling van de consumentenkoop zijn bedoelde voorwaarden ex artikel 3:40 lid 2
vernietigbaar.
Dwaling
Artikel
6:228 BW regelt de dwaling. Volgens het eerste lid van artikel 6:228 BW kan een
onjuiste voorstelling van zaken alleen dan aanleiding tot vernietiging geven,
indien de overeenkomst onder invloed van die voorstelling is tot stand gekomen
“en bij een juiste voorstelling van zaken
niet zou zijn gesloten”. Er zijn drie gronden voor vernietiging van een
overeenkomst op grond van dwaling:
a)
dwaling is te wijten aan een inlichting van
het online veilinghuis, tenzij deze mocht aannemen dat de overeenkomst ook
zonder deze inlichting zou worden gesloten;
b)
het online veilinghuis had in verband met
hetgeen zij omtrent de dwaling wist of behoorde te weten, de dwalende behoren
in te lichten;
c)
indien het online veilinghuis bij het
sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste veronderstelling als de
dwalende is uitgegaan, tenzij zij ook bij een juiste voorstelling van zaken
niet had behoeven begrijpen te begrijpen dat de dwalende daardoor van het
sluiten van de overeenkomst zou worden afgehouden.
Dwaling, te wijten aan inlichting van het online veilinghuis
De overeenkomst tussen het online veilinghuis
en mij is tot stand gekomen onder –kort gezegd- de volgende voorstelling van
zaken door het online veilinghuis:
-
apk gekeurd
-
aantal kleine schades aan de lak
-
gebruikssporen
Op
grond
van de inlichtingen verstrekt door het online veilinghuis, mocht ik
erop
vertrouwen dat het online veilinghuis een rijdende, Porsche
verkocht die
voldoet aan
de elementaire eisen van verkeersveiligheid. Zou de Porsche
niet
kunnen rijden en/of
niet voldoen aan de elementaire eisen van
verkeersveiligheid, dan had ik de Porsche
uiteraard niet willen kopen.
Naar nu
blijkt rijdt de auto niet en voldoet de auto niet
aan elementaire eisen
van
verkeersveiligheid en is het niet veilig om met de auto te
rijden. Het
feit dat
de inlichtingen wellicht door het online veilinghuis te goeder trouw
zijn verstrekt, staat niet aan een beroep op dwaling in de weg.
Dwaling, schenden van een
spreekplicht wederpartij
Het online
veilinghuis is een professionele handelaar in tweede hands auto’s. Het online
veilinghuis wist, of had behoren te weten dat de Porsche een “schade auto” is
en niet aan de elementaire eisen voor veiligheid voldoet. In Californie
(waaruit de auto is geïmporteerd) is het wettelijk verplicht te melden dat het
om een schade auto gaat. Daarbij staat het feit dat het om een schade auto gaat
vermeld op de “registration card”, er mag van uit worden gegaan dat de
importeur bij het ”papierwerk” een recente “registration card” heeft
aangetrofen en zo met de staat van de auto bekend is geworden. Ook is niet
uitgesloten dat de Porsche in Nederland vanuit “total loss” staat is opgebouwd.
Nu “schade” auto’s veel minder geld waard zijn, en bekend staan vanwege
verborgen gebreken, had het online veilinghuis mij daaromtrent moeten
inlichten.
Overigens
had het online veilinghuis er voor kunnen kiezen haar opdrachtgever (degene die
de auto in de veiling heeft ingebracht) bekend te maken. Het online veilinghuis
was er dan “tussenuit” gevallen. In dit geval heeft het online veilinghuis daar
niet voor gekozen. Het is goed mogelijk dat het online veilinghuis en de
inbrenger van de auto contractueel zijn overeengekomen dat de identiteit van de
inbrenger onder geen beding bekend zou worden gemaakt.
Wederzijdse dwaling, het online
veilinghuis is bij het sluiten van de overeenkomst van dezelfde onjuiste
veronderstelling als koper uitgegaan
Indien het
online veilinghuis zelf onwetend was omtrent het feit dat de Porsche een
“schade” auto is, met alle (verborgen) gebreken van dien, dan is er sprake van
wederzijdse dwaling. Immers, het feit dat de Porsche een “schade” auto is zal
ook voor wat het online veilinghuis betreft invloed hebben gehad op de inhoud
van de overeenkomst. Immers, op de mogelijkheden van het online veilinghuis om
de huidige prijs voor de auto te kunnen krijgen. Indien het online veilinghuis ermee
bekend was dat het een “schade” auto betrof, dan had het online veilinghuis dat
aan de (aspirant) koper medegedeeld. Deze informatie had mij doen besluiten de
Porsche niet wilen kopen. Voor het online veilinghuis is kenbaar dat de
omstandigheid waaronder werd gedwaald (wel/geen “schade” auto) voor de koper
van essentieel belang was.
Bewijstechnisch
is het beroep op wederzijdse dwaling zeer aantrekkelijk. Immers, het bewijs dat
de schade/het gebrek invloed had op de te sluiten overeenkomst zal niet
moeilijk te leveren zijn. Dat de verkoper zelf onwetend was aangaande de schade
(hetgeen de verkoper vaak zal stellen) maakt bij wederzijdse dwaling niet
uit.
Internet veilinghuis accepteerde de
ontbinding van de koopovereenkomst niet
Na het sturen van
de ontbindingsbrief naar het veilinghuis, waarin ik ook mijn geld terug eiste
hoorde ik een tijdje niets van het veilinghuis. Uiteindelijk kreeg ik de
mededeling dat de kwestie “beoordeeld” zou worden. Niet lang daarna ontving ik
een e-mail dat het veilinghuis niet akkoord ging met de ontbinding. Volgens het veilinghuis stond in hun algemene
voorwaarden dat ik de auto “voetstoots” had gekocht en dat het risico van de
koop volledig bij mij lag. Daarop heb ik het veilinghuis gedagvaard bij de
kantonrechter (dat kan voor een vordering < EUR 25.000,-. Daarop ontving ik
bericht van het veilinghuis dat ze toch akkoord gingen met het ongedaan maken
van de koop. Kennelijk voelde het veilinghuis (of de inbrenger van de auto)
niet voor een rechtszaak.
Een paar weken
later werd de Porsche weer opnieuw aangeboden door het veilinghuis. Nu wel met
een andere beschrijving. Genoemd werd dat de Porsche APK was gekeurd, maar dat
de auto technisch nog veel werk nodig had.
Interessant is de
vraag in hoeverre een bepaling in de algemene voorwaarden zoals “voetstoots”
bepaalt wat je als koper mag verwachten bij het kopen van bijvoorbeeld een
auto. In de rechtspraak wordt er verschillend mee omgegaan. Er zijn zaken
waarin een rechter oordeelde dat “voetstoots” betekent dat je als koper geen
enkele verwachting van het gekochte mag hebben, en het risico volledig bij
koper ligt. Er zijn ook zaken waarin is uitgemaakt dat het noemen van
bijvoorbeeld APK of andere eigenschappen in de omschrijving van het te koop
aangeboden product bepaalde minimum verwachtingen wekt.
