De Volkskrant en de ondergang van de DSB Bank

Run op de DSB bank en de rol van de media

De berichtgeving over de DSB Bank doet de wenkbrauwen fronsen. De “run op de bank” oproep van de heer Lakeman werd breed uitgemeten in de media. Nog voor dat de noodregeling van kracht was berichtte de Volkskrant al dat de toekomst van de DSB aan een zijden draadje hing. Zijn de media, nu een faillissement onvermijdelijk is, niet over de schreef gegaan?

De druk op de DSB werd in de media de laatste weken enorm opgevoerd. In NOVA werd de DSB Bank verschillende malen de wacht aangezet. De door de DSB gedupeerden wensten bij monde van de heren Lakeman en Hendrkixs een oplossing voor de gedupeerden en die moest en zou er komen. NOVA eiste excuses van Dirk Scheringa zelf.

DSB gaat niet vrijuit. Het schenden van een zorgplicht is niet niets. De verhalen van de gedupeerden zijn ook schrijnend.

Dat veel mensen veel wilden lenen blijft in de media veelal onvermeld. Veel gedupeerden hebben zich met het uitzicht op een verwachtte waardestijging van hun huis tot over hun oren in de schulden gestoken. Met een zakrekenmachine waren de door DSB verkochte producten eenvoudig na te rekenen en te beoordelen. Wie zich in de schulden steekt weet dat er ook afgelost zal moeten worden.

Dat de “zorgplicht” nu door velen wordt aangegrepen om van een te hoge hypotheek af te komen of een bij nader inzien onwelgevallige koopsompolis, blijft onderbelicht in de berichtgeving.

Wat daar ook van zij, de DSB had de plicht consumenten tegen zichzelf in bescherming te nemen. Het oordeel over het handelen van DSB is uiteindelijk aan de rechter. Bereiken gedupeerden en DSB zonder tussenkomst van de rechter een regeling, dan is dat mooi meegenomen.

Door de oproep van de heer Lakeman kreeg de berichtgeving over DSB een sinistere kant. Immers, is het niet verstandig om bij een mogelijke “bankrun”, zoals gesuggereerd en uitgelokt door de media, je geld zekerheidshalve van de bank te halen? Waardoor meteen de mogelijke “bankrun” een reële bankrun wordt.

Zijn de media met de berichtgeving over de schreef gegaan? Is het gerechtvaardigd om zo eenzijdig over een bank te schrijven met het gevaar op een “bankrun”?

Uitgangspunt is natuurlijk de vrijheid van meningsuiting. De media mocht berichten over de misstanden bij de DSB. Ook al is die berichtgeving schadelijk voor de DSB. Echter, is er geen grens aan te geven in het geval de media zelf een belangrijke actor wordt in het al dan niet “omvallen” van een bank, in dit geval de DSB?

De media is niet alleen passief, geeft niet alleen weer wat er gebeurt, maar creëert zelf ook feiten. Zo was de berichtgeving in de Volkskrant van maandagochtend 12 oktober jl. “De toekomst van DSB hangt aan een zijden draadje” weer aanleiding voor andere media om over een “bankrun” te speculeren. Opvallend is dat maandagochtend op de voorpagina van de Volkskrant ingegaan werd op de “noodregeling”alsof deze al van toepassing was. Zo stelde de Volkskrant zich de vraag of AZ volgende week nog wel in DSB shirtjes zou spelen, welke vraag werd beantwoord met “het DSB merk zal waarschijnlijk verdwijnen”.

Maandagochtend werd de noodregeling inderdaad van toepassing. Waarbij de rechtbank onder meer als reden gaf dat maandagochtend aanzienlijke bedragen waren weggevloeid bij de DSB. De berichtgeving in de media over DSB heeft hierin een grote rol gespeeld.

De DSB heeft de noodregeling in eerste plaats aan zichzelf te wijten door discutabele verkooppraktijken en producten en het niet snel kunnen bereiken van een oplossing met gedupeerden. Aan de andere kant is niet duidelijk of de eisen van de gedupeerden wel reëel en gerechtvaardigd waren.

Een grens voor de media is moeilijk aan te geven. Temeer ook omdat elk bericht op zich zelf staand wellicht gerechtvaardigd is, en het onmogelijk is om een individueel bericht als ‘oorzaak’ van een “bankrun” aan te merken.

Nu de “run op de bank” onderdeel was van de heer Lakeman zijn onderhandelingsstrategie, had de media extra zorgvuldig moeten omgaan met de berichtgeving over DSB. Het lijkt er nu op dat de media zich voor het karretje van de heer Lakeman hebben laten spannen. Waarmee de onafhankelijkheid van de media meteen in het geding komt.

Los van het oordeel over het handelen van DSB staat als een paal boven water dat geen enkele bank, ook niet de meest solvabele en liquide, bestand is tegen een bankrun. Dat dit zo is, daar had de media zich meer rekenschap van moeten geven.

Het handelen van de media is in het algemeen niet als onrechtmatig te kwalificeren, daarvoor is naar ik meen de “eigen schuld” bij de DSB te groot. Echter dit neemt niet weg dat de media, in een zo uitzonderlijke situatie als een mogelijke “bankrun’ diepgaand zal moeten nadenken over haar eigen verantwoordelijkheid en rol. De ingrijpende gevolgen die het omvallen van een bank heeft, voor zowel de schuldeisers van de bank als haar werknemers, rechtvaardigen dat.

Quirijn Meijnen

Quirijn Meijnen is advocaat gespecialiseerd in IE en mediarecht bij Van der Steenhoven advocaten N.V.