 |
| Voorpagina Volkskrant 16 augustus 2016, foto Guus Dubbelman |
Niet alles wat in de krant staat is waar!
Kranten, maar ook tv programma’s zoals Tros Opgelicht?! en Radar, hebben als doel om allerlei
“misstanden” aan de kaak stellen. Echter, dat gaat niet altijd goed. Het komt
voor dat mensen en/of bedrijven onterecht worden beschuldigd van zaken, feiten
niet goed worden weergeven of personen valse getuigenissen afleggen. Zelfs
kwaliteitskranten zoals de Volkskrant, NRC Handelsblad publiceren wel eens
artikelen die –achteraf- niet door de beugel kunnen.
Zo oordeelde de Voorzieningenrechter in een zaak die door een man tegen de Volkskrant was aangespannen vanwege het geplaatst zijn een foto op de voorpagina van de Volkskrant dat de Volkskrant daarmee de privacy van de man in kwestie schond. De Volkskrant diende een schadevergoeding te betalen. Hier is een artikel over de zaak te vinden in de Volkskrant. De gewraakte voorpagina is hierboven weergegeven.
Het aangetast zijn van je reputatie is erg ingrijpend
Kapot geschreven door een krant, aan de schandpaal genageld door een tv programma. Een foto waarop je naakt staat afgebeeld ongevraagd op een website. Het komt vaker voor dan je zou denken. Als bedrijf of burger voel je je na een smadelijke publicatie vaak
machteloos. Je reputatie is vernietigd en het lijkt wel alsof iedereen de hele
dag naar je kijkt en/of het over je heeft. Iedereen lijkt te weten hoe het zit.
De meeste mensen gaan er nog steeds vanuit dat wat in de krant staat of op
televisie komt waar is. Mensen moeten ook wel, als je al niet meer op
(kwaliteits) media kunt afgaan. En wat in de krant staat is waar, toch?
Als advocaat gespecialiseerd in onrechtmatige perspublicaties weet ik
dat veel verhalen in de media niet waar zijn. Feiten zijn verdraaid of in een
andere context geplaatst. Het komt ook voor dat met niet te controleren bronnen
is gewerkt of dat doelbewust iemand zwart wordt gemaakt. Achter een op het oog
triviale publicatie kan een groot belangenconflict schuilen.
Wat te doen bij smaad of laster?
Onrechtmatige perspublicatie zaken zijn vaak lastig omdat er veelal een
hele voorgeschiedenis aan vast zit. Daarbij voelt het soms alsof je 1-0 achter staat, terwijl de wedstrijd nog moet beginnen. Mensen die kennis hebben genomen van een publicatie of uitzending hebben zich -al dan niet onbewust- toch al een beeld over je gevormd. Dit natuurlijk zonder alle feite te kennen. Als advocaat zul je je eerst die
voorgeschiedenis moeten eigen maken en alle feiten op een rij moeten zien te
krijgen. Indien u of uw bedrijf slachtoffer is van een lasterlijk artikel of
programma helpt het om alle relevante feiten te verzamelen en als dossier aan
te leveren. Zaken waarvan u wellicht denkt dat die niet relevant zijn, kunnen
dat wel zijn.
Kort geding, rectificatie, schadevergoeding
De volgende stap is om te bepalen wat te doen tegen de publicatie. Is
het doel alleen het offline halen van een publicatie of uitzending. Is het
zinvol om een schadevergoeding en/of een rectificatie te eisen. Een optie kan
ook zijn om om een weerwoord te vragen. In de meeste gevallen is snelle actie
vereist. Indien de krant of het televisieprogramma niet direct de publicatie of
de uitzending offline wenst te halen ligt het voor de hand om een kort geding
procedure te starten. Een kort geding procedure is een snelle procedure waarbij
de voorzieningenrechter (de rechter in kort geding) snel (vaak 14 dagen na de
zitting, en indien de spoedeisendheid dat vergt kan ook meteen na de zitting
(op dezelfde dag nog) vonnis worden gewezen. Middels een kort geding procedure
kan een publicatie snel offline worden gehaald (indien de Voorzieningenrechter
ook van mening is dat de publicatie onrechtmatig is). Een kort geding procedure
leent zich niet goed voor het verkrijgen van een schadevergoeding.
Afwegen van gelijkwaardige grondrechten
In zaken over onrechtmatige perspublicaties gaat het uiteindelijk om
twee gelijkwaardige grondrechten die tegen elkaar moeten worden afgewogen. Het
recht om niet lichtvaardig aan onterechte beschuldigingen te worden
blootgesteld (recht op privacy) en de vrijheid van meningsuiting
(persvrijheid). In onrechtmatige perspublicatie zaken spelen alle (maar dan ook
alle) omstandigheden van de zaak een rol. Grofweg kan worden gesteld dat naar
mate een in een publicatie/uitzending geuite beschuldiging ernstig(er) is, er
meer steun in de (objectiveerbare) feiten moet zijn. Iemand een “vervelende man”
noemen in een publicatie is een waardeoordeel van –bijvoorbeeld- de
interviewer. De gemiddelde lezer zal begrijpen dat het een waardeoordeel
betreft. Het is uiteraard toegestaan om iemand een vervelende man te vinden,
dat hoeft verder niet met feiten te worden onderbouwd. Anders wordt het wanneer
iemand een “oplichter’, “moordenaar” of “dief” wordt genoemd. Het gaat dan om
(zeer) ernstige beschuldigingen waarvoor voldoende steun in het beschikbare
feitenmateriaal moet zijn. In zaken betreffende aantasting van reputatie, eer en goede naam kan het portretrecht ook een rol spelen.
Het is niet toegestaan om een portret ( een afbeelding waarop iemand herkenbaar is) te publiceren wanneer de afgebeelde persoon een redelijk belang heeft om zich tegen publicatie te verzetten. Bij naaktfoto's wordt er in de rechtspraak al snel vanuit gegaan dat er sprake is van een redelijk belang, en dat zo'n foto niet gepubliceerd mag worden. Wraakporno is zonder meer onrechtmatig. Ik verwijs naar het volgende artikel: http://www.quirijnmeijnen.nl/2015/06/eerste-hulp-bij-wraakporno-over.html
Veel media zaken worden geschikt.
Overigens komt het lang niet altijd tot een rechtszaak. De meeste zaken
worden “geschikt”, hetgeen betekent dat partijen er onderling uitkomen.
Hieronder links naar een aantal onrechtmatige perspublicatie zaken waarin
ik als advocaat heb opgetreden voor personen waarvan hun reputatie was aangetast
door een perspublicatie. In de zaak Hoes/Powned stond ik de student bij die met
verborgen opname apparatuur afspraak jes met Hoes had opgenomen.
IND Tolken/Directeur IND
Slachtoffer publicatie/ De Volkskrant
Hoes/Powned & student
Model/naakt website
Slachtoffer publicatie/ De Telegraaf
Hier een aflevering van het Hof van Joosten, waarin een smaadzaak werd nagespeeld. Het ging om het publiceren van een "pikante foto" van een vrouw in een weekblad. Ik speelde in het programma de advocaat van het weekblad. De uitzending was gebaseerd op een bekende zaak uit 1996, waarbij een vrouw -ongevraagd- op een "Wasteland" feest was gefotografeerd. Het vonnis is hier te vinden.
Amsterdam, 1 november 2016
Geen opmerkingen:
Een reactie posten