Nieuwe regels nodig bij privacyschending door de sensatiepers
Peter R de Vries zond afgelopen zondag, ondanks dat een rechter hem dat had verboden, privacy gevoelige beelden uit van Koos H, die momenteel in een TBS kliniek verblijft. Het ging om beelden van Koos H, opgenomen met een verborgen camera. “Het maatschappelijk belang moet zwaarder wegen dan de privacy van een kindermoordenaar”, aldus Peter R de Vries. De uitzending rond Koos H. trok 1.9 miljoen kijkers en is daarmee één van de best bekeken, en daarmee winstgevendste, programma’s van dit jaar.
Vorig jaar zond RTL Boulevard beelden uit van een in een parkeergarage zoenende Yolanthe met Wesley Dit terwijl Yolanthe op dat moment –voor zover het algemene publiek wist- een relatie had met een bekende zanger. Deze uitzending trok 1.1 miljoen kijkers. Tegen deze uitzending zijn geen juridische stappen ondernomen, dit terwijl het uitzenden van deze beelden zonder meer onrechtmatig jegens Yolanthe en Wesley was.
Zolang u uw zelf niet zoenend in RTL Boulevard terugziet zult u wellicht u schouders hierover ophalen. Sterker, de kans is groot dat u veel plezier beleeft aan het wel en wee van bekende en minder bekende Nederlanders. U bent niet alleen; de “gossip” industrie is een miljarden industrie. Foto’s van sterren, liefst in beschamende poses leveren veel geld op. Een goede foto van een snuivende Amy Winehouse kan zeker € 100.000,= opbrengen. Hetzelfde geld voor foto’s en filmpjes van allerlei misdadigers die gebruikt worden in “specials” met namen als “de 10 meest verschrikkelijke moorden ooit”.
Privacy gevoelige informatie is verhandelbare waar geworden, een commodity. Het probleem is nu dat de huidige regelgeving niet in de pas loopt met de commerciële werkelijkheid.
In Nederland is het hoogst toegekende bedrag vanwege een inbreuk op de privacy € 25.000,= Echter, dit bedrag is de uitzondering. In de regel wordt in Nederland geen schadevergoeding hoger dan € 5.000,= toegekend. Bedacht dient te worden dat in Nederland het slachtoffer zelf voor alle advocaatkosten opdraait, en die bij winst van de rechtszaak niet vergoed krijgt. In de praktijk betekent dit dat degene die in zijn privacy is aangetast, zelfs bij winst nog een verlies van € 5.000,= leidt, nu een rechtszaak zeker € 10.000,= kost. Als slachtoffer moet je wel erg veel over hebben voor je principes om dan een zaak aan te spannen.
De winst die gemaakt wordt door mediabedrijven met het verspreiden van privacy gevoelige informatie (door de verkoop van reclamezendtijd) is vele malen groter dan een –eventueel – te betalen schadevergoeding.
De afweging bij de sensatiepers om privacygevoelige beelden wel of niet te verhandelen en verspreiden lijkt in plaats van een morele een commerciële te zijn geworden. Het ronduit negeren van een rechterlijk vonnis en bewust dwangsommen verbeuren, zoals afgelopen zondag door Peter R. de Vries gedaan, is een nieuw dieptepunt. Het beroep van De Vries op “zwaarwegende maatschappelijke belangen” doet enigszins gratuit aan nu de uitzending zo was ingericht dat de als privacy gevoelig aangemerkte beelden de kassa moesten doen gaan rinkelen. Hetgeen gelukt is. Is hier dan niet gewoon sprake van een commerciële afweging? Het lijkt erop dat Peter R. de Vries nu boven de wet staat omdat hij het kan betalen. Dat geeft een enorm negatief signaal af aan de samenleving.
Het recht behandelt het publiceren, stelen, lekken en verhandelen van privacy gevoelige beelden veelal in de context van een “privacy inbreuk”. Als benadeelde wordt dan slechts “immateriële” schadevergoeding toegekend. In de praktijk zoals gezegd veelal niet meer dan € 5.000,= . In het geval een bepaalde uitzending vooraf wordt verboden, wordt vaak een dwangsom bepaalt indien er toch wordt uitgezonden. Overigens rechtvaardigt het betalen van dwangsommen het uitzenden van de door de rechter vooraf verboden beelden niet. Het uitzenden daarvan is nog steeds onrechtmatig. In het geval van Koos H. kan hij daarom naast de verbeurde dwangsommen een immateriële schadevergoeding claimen bij SBS6.
Het wordt tijd dat de commerciële afweging die de sensatiepers bij het misbruiken van privacy gevoelig materiaal in het voordeel van de burger uitvalt, en niet in het voordeel van de sensatiepers. Zouden Yolanthe en Wesley RTL Boulevard juridisch hebben laten lopen indien zij de volledige reclame-inkomsten hadden kunnen claimen van een van de best bekeken afleveringen van RTL Boulevard ooit? Zou Peter R de Vries nog steeds vinden dat het maatschappelijk belang om beelden van Koos H wel uit te zenden zwaarwegender is dan de privacy belangen van Koos H indien hij bij voorbaat wist dat SBS 6 € 400.000,= zou moeten betalen?
De ervaring leert dat commerciële bedrijven, zoals de sensatiepers, alleen op financiële prikkels reageren. Het doorvoeren van de volgende punten is mijn inziens een aanzienlijke verbetering ten opzicht van de bestaande regelgeving.
• in een geschil tussen een burger en een professionele partij, krijgt de burger bij winst zijn volledige advocaatkosten vergoed;
• een professionele partij dient bij verlies, naast het betalen van een immateriële schadevergoeding, de met de privacyinbreuk genoten winst aan het slachtoffer af te dragen.
Wanneer genoemde punten worden doorgevoerd. Loont gluren niet meer en wordt de privacy van burgers weer op de juiste waarde geschat.
Quirijn Meijnen
Advocaat te Amsterdam, gespecialiseerd in auteursrecht en onrechtmatige perspublicaties
Van der steenhoven advocaten N.V.
Dit stuk verscheen als artikel in Het Parool d.d. 15 april 2010 onder de kop "Peter R. de Vries denkt alleen aan kijkcijfers" en in dagblad "Trouw" d.d. 17 april 2010.
.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten